Zingeven in rouw hoe doe je dat

Deze keer een vervolg op het blog van vorige keer over zingeving. Vorige keer vertelde ik over waarom we 'zin' of betekenis geven aan een overlijden. Deze keer meer over hoe doe je dat dan en moet het?

Ik merk dat ik de woorden zingeving en betekenisgeving door elkaar gebruik. Zoals ik vorige week schreef, het betekent bijna hetzelfde, maar het voelt echt voor mij heel anders. 

Het klinkt alsof 'zin' geven meer erover gaat dat het overlijden zinnig wordt en dat betekenis geven meer een actie in mijzelf is. Ik ben benieuwd of jij het ook herkent.

Kleine stapjes

Betekenisgeven gaat in kleine stapjes. Dit herken je vast. Een klein stapje is bij voorbeeld: “het is maar goed dat zij dit niet meemaakt, ze had het zó erg gevonden!”. Heb je je ooit gerealiseerd dat dit al een vorm van betekenisgeven is? Je probeert houvast te vinden in het omgaan met een verschrikkelijk verlies. Een ander stapje kan zijn: “ik realiseer me nu veel beter hoe kort het leven maar is, ik besluit minder te gaan werken”. Enfin, ik denk dat je je eigen voorbeelden kunt geven.

Betekenisgeven komt vanzelf

Zoals gezegd, betekenisgeven is niet een actief proces. Soms nog wel in daden (kijk naar mijn eigen voorbeeld) maar betekenisgeven is iets wat je veel meer achteraf pas herkent. Ook omdat wij ons levensverhaal retrospectief vertellen, oftewel: door terug te kijken. We vertellen niet ons levensverhaal in de toekomst, want die weten we niet. Hoewel je natuurlijk wel een beeld hebt bij die toekomst die ook op een bepaalde manier bij je gefantaseerde levensverhaal hoort. Dat betekent ook dat je niet op zoek hoeft te gaan naar welke betekenis jij aan het verlies kan geven, dat ontstaat.

Wat leer je hiervan?

Het ontstaat omdat je aan de slag gaat met jouw verlies, met jouw levensverhaal. Je gaat het ‘doorwerken’. Je gaat houvast vinden in wat er allemaal is gebeurd, je gaat alles op een rijtje zetten. Laten we hopen dat niemand jou zal vragen “wat leer je hier nu van”, of “wat heeft het je gebracht”, want dan zou jij de deur wel eens dicht kunnen gooien. Je wil er niets van leren en je wil ook niet dat het jou ‘iets’ brengt.

Je levensverhaal herschrijven

Dat levensverhaal onder de loep nemen, of herschrijven is van belang om het verlies te kunnen integreren in je leven. Oftewel verwerken (want verwerken betekent “omvormen tot iets anders” ik schreef er eerder een blog over), zodat je ermee verder kan. Iedereen doet het en iedereen doet het op zijn eigen manier.

Hoe dan?

De ene persoon vindt een manier in zijn directe omgeving (als je mensen om je heen hebt die goed kunnen luisteren en de juiste vragen stellen), de andere gaat naar een therapeut (dat gebeurt ook steeds vaker, ook vaak omdat er wordt gezegd “je moet er wel over praten”), de volgende doet het online. Zo heb ik veel mensen die met Lutografie aan de slag zijn gegaan omdat ze niet per se telkens naar een therapeut willen, maar wel hun rouw willen doorwerken en weer houvast willen vinden. Ik hoor vaak terug dat door alle vragen die daar gesteld worden, alle oefeningen, alle artikelen en kijktips, maar zeker ook door de aangeboden meditaties, men in staat is om de kloof te dichten tussen vroeger en nu.

Is betekenisgeven een must?

Nu kun je misschien het gevoel krijgen dat je betekenis móet geven aan iets wat betekenisloos lijkt. Dat lukt niet altijd. Zeker de ‘grote’ zingeving (als dat niet was gebeurd dan had ik nu niet…) blijkt vaak heel moeilijk. Ik maak ook regelmatig in mijn praktijk mee dat de kleine zingeving ook niet lukt, met name als het om het overlijden van kinderen gaat. Toch kunnen mensen verder met hun leven, hoe moeilijk het ook is.

Zin- of betekenisgeven kun je niet pushen

Het heeft geen enkele zin om jezelf te pushen richting een betekenisgeving en het heeft al helemaal geen zin als de omgeving jou probeert te pushen richting een betekenisgeving. Ik zou bijna willen zeggen ‘go with the flow’. Wat voor jou werkt, werkt voor jou. ‘Het leven kan alleen maar achterwaarts begrepen worden maar moet voorwaarts geleefd worden’ (Kierkegard). Deze uitspraak zegt voor mij alles.

Jij bent okay

Je hoeft niet prachtige teksten voorhanden te hebben zoals “het heeft me zoveel gebracht”, of “ik ben nu een beter persoon”, of “dankzij dit kan ik…”. Je bent helemaal okay zoals je bent en je doet het ook helemaal goed zoals jij het doet. Leef je leven, met alle ups en downs, doe wat goed voelt (hoe moeilijk het soms ook is om te weten wat dat dan ook is).

Liever geen ander leven

Uiteindelijk gaat betekenisgeving er niet over dat het maar goed is dat die persoon is overleden. Helemaal niet. Het is niet zo dat je zegt “wat fijn dat hij/zij stierf, want nu…”. Dat zeg ik er ook altijd meteen bij (zie mijn blog van vorige week): maar liever had ik gehad dat hij niet was doodgegaan.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.