Wat beinvloedt een rouwproces

Ik kan dit niet alleen. Hoe moet ik in mijn uppie nu de kinderen opvoeden? Het is niet eerlijk. Hij had me niet zo in de steek mogen laten. Ik ben ten einde raad, iedereen laat mij in de steek.

Een hartekreet van Daniëlle. Haar hartekreet staat in schril contrast met Marja, mijn cliënt die net voor haar de deur uitloopt. Marja heeft onder dezelfde omstandigheden haar man verloren (hartstilstand) aan de dood maar reageert hier heel anders op. Ook Marja vindt het vreselijk maar heeft me zojuist gezegd dat ze zeker weet dat ze een manier zal vinden om hier mee te leren dealen.

Hoe kan dit?

Rouw wordt beïnvloed door verschillende factoren

Het is een open deur. Toch blijkt dat we in de realiteit dit vaak vergeten. Hoe je omgaat met een verlies hangt heel erg af van de persoon die je bent, je manier van omgaan met problemen, je hechting, je omgeving en nog meer. Dit geldt voor alles in het leven. Hoe kan het zijn dat de ene persoon na een verlies wegkruipt op de bank en de andere persoon opspringt en aan de slag gaat? Hier hebben we ook vaak een oordeel over. “Hij doet het niet goed, hij is alleen maar aan het weglopen voor zijn rouw”. Of: “Pfoeh hey ze komt gewoon niet meer in beweging, dat is niet goed, ze moet echt eens iets gaan doen”. Een ieder die rouw heeft meegemaakt, weet hoe vervelend zo’n oordeel is en hoe het vooral niet helpt!

Een kleine greep uit de vele factoren die er zijn.

Persoonlijkheid en rouw

Ben jij iemand voor wie het glas altijd halfvol of halfleeg is? Ben je een zwartkijker of zie je alles van de zonnige kant (waarbij ik natuurlijk best snap dat er nu weinig zonnigs te zien is). Ben je een aanpakker of ben je iemand die bij de pakken neer gaat zitten.

Hoe vreemd het wellicht ook klinkt, hoe jij bent, kan bepalend zijn voor de manier waarop jij met jouw rouwproces omgaat.

Veerkracht in rouw

Als je al heel veel hebt meegemaakt dan heb je weinig veerkracht om ‘op te veren’ na zo een klap in je gezicht. Tegelijkertijd, heb je nog nooit wat meegemaakt, dan heb je nog wel veel veerkracht maar dan is dit zo nieuw voor je, dat het moeilijk is dit op te vangen. Als je eerder verliezen hebt meegemaakt dan is het aan de ene kant klap op klap (en hoor ik ook wel mensen zeggen “houdt het nou nooit op?”) en aan de andere kant ken je ook het ‘klappen van de zweep’. Dus je weet al wat beter wat je te wachten staat (en waarschijnlijk weet je ook dat je hierdoor heen zult komen).

Omgeving en rouw

We weten dat je in rouw anderen nodig hebt. Dat is vreemd, want uiteindelijk moet je het zelf doen. Maar je hebt die ander nodig om naar je verhaal te luisteren, zodat je jouw verhaal telkens aan kunt scherpen, kunt aanpassen en kunt bespreken. Je hebt ook je omgeving nodig voor opvang. Om je af en toe te verzorgen, of je mee te nemen naar een film of voor een wandeling.

Relatie met en tot de overledene

Het is natuurlijk heel wat anders of je partner of kind overlijdt of je vriendin van 30 jaar geleden die je voor het laatst 15 jaar geleden hebt gesproken. Het is zelfs nog anders of het je moeder is (hoe moeilijk dan ook) of je partner. Daarbij geldt ook de vraag: hoe was de relatie? We denken vaak dat als je een hele goede relatie had, dat je het moeilijker zal hebben dan wanneer de relatie niet zo goed was. Het tegendeel blijkt waar. Als je relatie niet zo goed was, dan zal hij nu ook nooit meer beter worden en dat is te voelen!

Leeftijd en rouw

Ben je half 40 en overlijdt je partner dan ben je nog jong genoeg om (ooit!!!) weer een nieuwe partner te treffen, tegelijkertijd ben je veel te jong om er alleen voor te staan. Ben je half 80 dan zal het veel meer in de lijn der verwachting zijn dat jouw partner zou overlijden en heb je een mooi en lang leven samen gehad, tegelijkertijd betekent het ook dat het lastiger kan zijn jouw eigen leven weer op te bouwen. Wellicht heb je het gevoel dat jouw eigen dood dichterbij komt en heb je misschien het gevoel dat je voor ‘die paar jaar die je nog hebt’ de kracht niet meer hebt.

Hechting en rouw

Tegenwoordig wordt er veel meer gekeken naar hoe mensen gehecht zijn. Iemand die veilig gehecht is, dat wil zeggen, deze persoon had vroeger ouders die adequaat reageerden op hun nood, is beter in staat om een verlies op te vangen dan iemand die, bij voorbeeld, angstig gehecht is en geleerd heeft dat het nooit zeker is of iemand ‘blijft’. Of iemand die vermijdend gehecht is en geleerd heeft al zijn problemen zelf op te lossen en in rouw juist anderen nodig heeft, maar het lastig vindt om hulp te vragen.

Terug naar Daniëlle

Daniëlle heeft niet zo veel aan al deze verklaringen. Voor haar is het belangrijk dat zij gehoord en erkend wordt in haar gevoel. Dat het er mag zijn. Dat we samen stapje voor stapje gaan werken aan grip krijgen op haar leven. Ik ken Daniëlle al iets langer en weet dat zij angstig gehecht ‘is’. Daardoor weet ik ook dat het voor haar belangrijk is dat ze vertrouwen gaat opbouwen. Dat was ze zeker aan het doen met haar partner, maar nu hij overleden is voelt het toch alsof ‘ook’ hij haar in de steek laat.

Voor Daniëlle is het belangrijk vertrouwen in zichzelf te krijgen. Te leren dat zij het zelf (aan)kan. Ik vraag haar om elke dag drie dingen op te schrijven waar ze tevreden over is van zichzelf. De keer daarna vertelt zij daar over.

Drie dingen waar ik tevreden over ben. Ik vond het reuze moeilijk. Ik ben niet zo gauw tevreden. Vroeger vertelde Joep (haar man) me altijd wat ik goed had gedaan. Nu is er niemand. De kinderen zijn nog te jong. Ik heb over deze twee weken uiteindelijk totaal vijf dingen op kunnen schrijven. Sorry.

Dat Daniëlle sorry zegt is natuurlijk helemaal niet nodig. Dit zijn kleine stapjes die ze zet in dit hele moeilijke en zware proces.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.