Rouwverwerken

Fout woord

Dat rouw geen ‘afval’ is ben ik met Manu Keirse eens. Ik denk vaak na over het woord ‘rouwverwerken’. Want betekent rouw'verwerken' nou werkelijk dat er dus een einde zit aan je rouw? Ik las het mooie interview met Riet Fiddelaers-Jaspers dat onlangs verscheen en zij benoemde het daar ook weer. "Er is geen eind aan rouw" schrijft zij.

Ik ga dan toch weer twijfelen: kan het écht niet meer? Rouwverwerken zeggen? Betekent het nou werkelijk dat er een eind is aan rouw? De meeste mensen die rouwen ervaren dat er in principe geen eind is aan rouw, het houdt zijn invloed een leven lang (wat niet betekent dat je de rest van je leven verdrietig bent). 

Wat is rouwverwerken

Als we kijken in het woordenboek, dan komt bij het intypen van het woord ‘verwerken’ omhoog dat het gaat om iets verteren / (leren) hanteren. 

Dit betekent dat als we gaan ‘rouwverwerken’ dat we iets gaan verteren, gaan verstuwen, iets laten bezinken, iets leren hanteren. Dit klopt allemaal, toch? Iedereen die iemand verliest van wie hij/zij veel houdt, weet dat rouwen keihard werken is, dat het iedere dag weer opstaan is en je proberen te verhouden tot datgene wat is gebeurd. Dat je probeert overeind te blijven, dat je het probeert te hanteren.

Maar hoe zit het dan met ‘verweven’ en ‘integreren’?

Transformeren

Een paar weken geleden schreef ik een blog over dat rouwen is als transformeren: je gaat je anders verhouden tot hetgeen verloren is gegaan en ook tot het leven (en vaak ook tot jezelf). Transformeren draagt al in zich dat iets wordt omgevormd. Transformeren hoeft geen eindstation te hebben, je kan het telkens weer blijven doen, op vele momenten in je leven word je namelijk geconfronteerd met dat verlies. 

Wat getransformeerd is kan worden geintegreerd

Die delen die zich wel hebben getransformeerd, worden geintegreerd in je leven. Die verweef je dus in heel je ‘zijn’. De rouw om mijn eerste man Jos heb ik verwerkt (omgevormd tot iets anders) , getransformeerd en is nu geïntegreerd in wie ik ben en hoe ik doe (en in mijn werk). Je moet dus in feite eerste transformeren voordat je kunt integreren (dit kan redelijk gelijktijdig opgaan). 

Transformeren is verwerken

Transformeren doe je niet zomaar, dat doe je doordat je ‘verwerkt’, je ‘verteert’ iets, je leert het hanteren zodat je, als je het weet te hanteren, je je ook anders verhoudt tot datgene (wat verlorgen is gegaan). 

Rouwverwerken is nodig

Ondanks dat jouw rouw geen afval is, ga je deze wel degelijk verwerken, zodat het hanteerbaar en draagbaar wordt. Zou je het niet verwerken, dan blijft die hele grote steen, die zo zwaar op de maag ligt, die zoveel pijn doet, in zijn originele vorm in jouw lijf en in jouw ‘zijn’ aanwezig. Die moet je dus omvormen tot iets anders (=verwerken). 

Tot slot: rouwverwerken betekent niet dat er een einde is aan rouw. Rouwverwerken doe je zo lang als dat voor jou nodig is. Dat kan weer voor iedereen verschillend zijn. Verwerken betekent niet dat je tot een 'eindstation' komt. 

Op zoek naar woorden

Ik zal denk ik toch het woord ‘rouwverwerken’  blijven gebruiken als onderdeel van het transformatieproces om uiteindelijk de rouw te kunnen integreren / verweven in je leven. Elke dag weer opnieuw. Rouwverwerken blijf je doen (soms ook echt na 26 jaar!).

Het brengt bijna als vanzelf de vraag naar boven: wat is rouw dan eigenlijk? Hoe lang kan je rouwen? Daar heeft iedereen een eigen idee over. Daan Westerink beschreef het onlangs in een interview in 'de verwondering' dat rouw beter gezien kan worden als "een heimwee of verlangen, iets wat blijft". Daar kan ik me helemaal in vinden. Ik rouw niet meer, maar soms, bij bijzondere gebeurtenissen (zoals bij voorbeeld het trouwen van mijn (en 'zijn') dochter, dan is dat heimwee er, dat verlangen. 

Zo proberen we allemaal woorden te geven aan iets wat ondraaglijk lijkt, aan 'iets' (of iemand) waar je geen afscheid van wil nemen. We proberen met woorden uitdrukking te geven aan ons gevoel.

Als er iets moeilijk is in rouw, dan is het wel om met woorden je gevoel proberen duidelijk te maken.

Tot slot

Alles op een rijtje zettend: rouwverwerken betekent voor mij niet dat er een einde zit aan rouw. De pijn kan blijven, maar door het verwerken wordt het (iets) leefbaarder en blijken de meeste rouwenden in staat het te verweven in hun leven (hoe moeilijk en pijnlijk dat ook kan zijn).

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.