Kinderen regels geven

Het maakte hem gewoon niks uit. Hij zei ‘hoi’ draaide zich om en sliep verder. Ook de volgende dag kwam hij er niet meer op terug. Hoezo zegt hij dan dat ik om 3 uur thuis moet zijn als het hem toch niks uitmaakt? Ik denk dat hij gewoon niet van me houdt. 

Ronald van zestien jaar zat bij mij in de therapiekamer. Zijn moeder was een halfjaar daarvoor overleden. Hij had het gevoel dat zijn vader niet naar hem omkeek, hij kon van alles doen, het interesseerde zijn vader niks, dacht hij.

Dit hoor ik vaker. Pubers trappen tegen de regels (dat hoort ook bij de puberteit) maar tegelijkertijd ‘schreeuwen’ ze er om. Dit geldt al voor de puberteit, maar hoe is dat in rouw?

Regels geven veiligheid

Allereerst geven regels veiligheid. Het rouwende kind, of de rouwende puber, voelt dat er op hem wordt gelet dat hij niet te ver uit de band zal springen. Dat is een onbewust gevoel, een kind zal dit niet snel zo benoemen. Vergelijk het met een gevoel dat je zelf als volwassene ook kunt hebben. Op het moment dat je weet dat er iemand is om je op te vangen kun je jezelf beter laten gaan, dan wanneer je het gevoel hebt dat je er helemaal alleen voor staat.

Geen energie

Nu hebben nabestaanden weinig energie, dat is bekend. De energie om je kind ook nog eens op te voeden is er gewoonweg niet. Het kan dus enorm lastig zijn om je kind regels te geven (en die ook te handhaven, anders heeft het geen zin, zie het voorbeeld van Ronald), het is té vermoeiend. Je denkt ‘laat maar’. Dat is natuurlijk okay, sterker nog, je zult wel moeten want je kunt het gewoon niet.

Kinderen rouwen in veiligheid

We weten dat kinderen over het algemeen pas gaan rouwen als het weer ‘veilig’ is. Met veilig bedoel ik hier vooral dat het kind voelt dat de ouder de rouw aankan. Die veiligheid voelen ze omdat jij als ouder weer aan het opvoeden bent. Dat betekent niet dat je niet meer verdrietig kunt zijn waar je kind bij is, maar wel dat je weer ‘ouder’ bent, je weer ‘opvoeder’ bent. Het kind voelt dat er een raamwerk is waarbinnen hij wordt opgevangen.

De omgeving verwent het kind

Helaas, helaas… Als jij dan als ouder wel opvoedt, dan gebeurt het maar al te vaak dat de omgeving het niet doet. “Ach joh, laat hem maar even, hij heeft het al zo moeilijk”. Of: “Moet je nou echt zo streng zijn? Dadelijk gaat ze weer huilen”. Dan heb je nog een extra ‘vijand’ om tegen te vechten.

De omgeving wil kinderen vaak verwennen (dat wil jij misschien ook wel), terwijl dat verwennen een kind niet helpt in zijn rouwproces. De wereld is opeens anders, ‘iedereen’ is anders.

School de veilige haven

Op school zijn de regels niet veranderd. Daar leven docenten en leerkrachten wel mee, maar blijven ook regels geven. Daar is het kind ‘gewoon’ Jan, Marie, Sophie, Piet. Daar is het kind de meeste tijd niet ‘de broer van het overleden zusje’, of ‘het kind zonder mama’. Voor kinderen is dat prettig. Ze willen normaal behandeld worden en vooral niet zielig gevonden worden.

Pubers en regels

Wat voor de puber meer geldt dan voor het jongere kind, is dat in de regels die ze krijgen, ze ook voelen dat er van ze gehouden wordt. Ze vinden het niet altijd fijn, ze zullen er tegen in opstand komen, maar dat hoort bij de puberteit, kijken hoever je kan gaan (dat doen kleinere kinderen ook natuurlijk). Iedere vorm van aandacht is aandacht. Aandacht is fijn, dan weet je dat je er mag zijn, dat je ertoe doet. Als je niet de kracht hebt om de regels te handhaven, benoem dat dan. Dat is altijd beter dan te negeren.

Terug naar Ronald

Als ik kinderen en jongeren begeleid, dan heb ik regelmatig oudergesprekken. Is een kind boven de zestien dan is de jongere hier zelf ook vaak bij. Zo ook het oudergesprek met de vader van Ronald. We brachten dit onderwerp naar voren en Ronald kon goed verwoorden hoe het voor hem had gevoeld dat zijn vader zich had omgedraaid en verder was gaan slapen. Zijn vader reageerde hier heel mooi op en zei:

Ik heb mij niet gerealiseerd dat dit voor jou zo voelde. Ik was en ben doodop. Ik heb geen energie om er woorden aan vuil te maken, want eigenlijk ben ik gewoon blij dat je veilig thuis bent. Dat je je niet aan de regels houdt is niet fijn, maar ik heb wel want anders aan mijn hoofd. Als ik je straf zou geven dan zouden we daar zo veel gedoe over krijgen, alleen al als ik daaraan denk word ik er doodmoe van.

Het werd een open gesprek, waar het voor mij belangrijk was om in de gaten te houden dat Ronald zich niet verantwoordelijk zou gaan voelen voor het welzijn van zijn vader. Dit bespraken we ook. Het allerbelangrijkste was dat Ronald voelde dat zijn vader wel degelijk van hem houdt.

Ik heb voor Monuta een gids gemaakt die kun je daar gratis afhalen (zie de afbeelding in dit blog). Je kunt ook De Gids Over Rouwende Kids bestellen. Helaas wordt de gids met 80 tips over pubers in rouw niet meer geleverd. Ik heb er nog een paar liggen, mocht je geinteresseerd zijn, stuur me dan een mail.

Ik heb twee online ‘lessen in rouw’ gemaakt “Mijn rouw en ik” (€ 34,95) en “Mijn kind in rouw” (€ 24,95). Klik hier voor meer informatie.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.