Hoe praat je met jouw kind in rouw

Hoe kan ik mijn kind helpen? Hij mist zijn vader verschrikkelijk en is vaak verdrietig. Ik weet niet wat ik moet zeggen om hem op te vrolijken. Hoe kan ik met hem praten?

De vraag van Ingrid is een vraag van velen. Eerder schreef ik al dat je eerste prioriteit in rouw is je kind helpen. Tegelijkertijd is het een van de moeilijkste dingen: hoe kun je praten je met jouw kind in rouw?

Dubbele bescherming

Zoals jij voor je kind wil zorgen, wil jouw kind voor jou zorgen. Een kind zal daarom goed opletten hoe jij reageert als hij iets zegt over het verlies. Je kind zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat jij weer vrolijk wordt. Juist dat is ondoenlijk. Dit zorgt er ook voor dat ik veel kinderen in mijn praktijk zie (ook later als ze volwassen zijn) waarbij machteloosheid een thema is.

Mag mijn kind mij zien huilen?

De indruk die kan bestaan, is dat jouw kind jou niet verdrietig mag zien. Dat je je groot moet houden. Juist incongruent gedrag, oftewel gedrag dat niet klopt bij het gevoel dat je uitstraalt, maakt een kind onzeker en onrustig. Een kind kan dan denken dat het aan hem ligt, dat er iets is wat je hem niet wilt vertellen.

Volmondig kan ik zeggen dat jouw kind zeker jouw gevoel mag zien. Of dat nou verdriet is, of boosheid, of je eigen machteloosheid. Wat echter heel belangrijk is, is dat jouw kind van jou hoort dat dit gevoel niet zijn schuld is. Daarnaast mag je ook je kind laten weten dat hij jou niet kan helpen om dit gevoel op te lossen. Dat het dadelijk ‘vanzelf’ weer minder wordt. Je zou bij voorbeeld iets kunnen zeggen in de trant van: “Jij kan mij daar niet bij helpen hoor, dadelijk bel ik tante Sophie en dan gaat het daarna vast weer beter met me”.

Als het dan weer beter gaat, zeg dat dan ook tegen je kind! “Kijk, nu ben ik weer klaar met huilen”.

Hoe praat ik met mijn kind over het overlijden

Wat mensen van nature doen (tenminste, zo lijkt het vaak) is een gesprek naar zichzelf toetrekken. Herken je dat? Je vertelt iets en een ander zegt meteen “dat heb ik ook” en als je niet oppast gaat het gesprek opeens over die ander. Dit heeft te maken met empathie. Als iemand iets vertelt zoeken we in onszelf naar herkenning van dat gevoel, zodat we beter aan kunnen sluiten bij die ander. Daaruit volgen vaak de goedbedoelde, maar niet gevraagde, adviezen. Men vergeet je vragen te stellen, maar komt met ‘oplossingen’.

De truc is nu om het gevoel dat je herkent bij jezelf, niet te benoemen maar wel te gebruiken.

Zo is het ook naar je kind. Als jouw kind zegt “mama, ik mis papa zo”, dan is vaak het eerste wat een ouder zegt “ik ook”. Wat ik vaak terug hoor van kinderen, is dat ze dan voor de ouder gaan zorgen. Het is alsof ze bij zichzelf denken “Oh ja, dat is ook zo, voor mama is het ook erg”.

Wat je als ouder kunt doen als jouw kind begint over het verlies, is bij het kind blijven. Laat het gesprek over het kind gaan.

Wat mis je dan

Dat is wel weer makkelijker gezegd dan gedaan. Want als een kind zegt dat hij papa mist, wat moet je dan zeggen? Als je vraagt “wat mis je van papa” dan weet jij zelf maar al te goed dat die vraag niet te beantwoorden is, of alleen met “alles”. Je mag natuurlijk best zeggen dat jij je dat zo goed kan voorstellen. Je mag ook altijd nog zeggen “ik ook”, als je er maar op let dat je direct daarna teruggaat in het gesprek naar het kind. Het gesprek zou dan als volgt kunnen gaan: “Ja joh, dat begrijp ik echt heel goed dat je papa mist, ik mis hem natuurlijk ook. Papa deed ook altijd zo veel leuke dingen met jou”.

Of woorden van gelijke strekking. Als je het gesprek maar weer terug brengt naar je kind.

Ik kan mijn kind niet opvrolijken

Terug naar Ingrid. Deze tips gaf ik ook aan haar. Toen ze de keer daarna bij mij kwam in de praktijk vertelde ze:

Het was bizar. Ik deed precies wat jij had gezegd. Ik zei Tom dat ik het me zo goed kon voorstellen dat hij papa miste en dat hij daar verdrietig over was. Daarbij vroeg ik hem of hij zich nog kon herinneren wat papa altijd met hem deed op zaterdag. Ja dat wist hij nog wel, naar de voetbal gaan. Wat Tom vergeten was, is dat ze op zaterdagmiddag vaak samen in de tuin werkten. We hebben daar herinneringen over opgehaald. We werden er allebei verdrietig, maar ook wel een beetje blij van. Na een half uurtje stond Tom vrolijk op en ging hij buitenspelen.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl (met chatfunctie).

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.