Hoe leg ik zelfdoding uit aan een kind

Moeten uitleggen aan je kind dat mama dood is gegaan is vreselijk en dat is nog een behoorlijke understatement.

Moeten uitleggen dat mama zich heeft gesuïcideerd, of, zoals we dat vaak aan kinderen vertellen “het zelf heeft gedaan” is helemaal ondoenlijk.

Hoe kun je een kind vertellen dat mama niet meer verder wilde terwijl je denkt dat je kind misschien zal denken dat hij niet leuk genoeg was om voor te blijven leven.

In de paniek van het moment zien we dat ouders dan maar niet vertellen dat het om zelfdoding gaat en zeggen dat mama’s hart is gestopt met kloppen. Feitelijk gezien vertel je de waarheid als je zegt dat mama’s hart is gestopt met kloppen, waardoor je later een bruggetje hebt om alsnog de waarheid te vertellen.

Bij de wat oudere kinderen (12+) ligt dat iets anders. Ouders hebben dan vaak wel de moed om de suïcide uit te leggen.

Moet ik eerlijk zijn over suïcide

Ik kan daar alleen maar ‘ja’ op zeggen. Kinderen hebben, net als volwassenen, recht op de waarheid. De waarheid is ook belangrijk voor het kunnen beseffen wat er is gebeurd. Daarnaast is het zo dat kinderen zich serieus genomen voelen als ze de waarheid wordt verteld.

Als allerbelangrijkste factor, en daar had ik misschien mee moeten beginnen, is dat kinderen vertrouwen hebben in hun ouders. Ze vertrouwen erop dat wij ze op de hoogte brengen en eerlijk zijn. Als een ouder zich suïcideert en het kind niet de waarheid van de ouder krijgt te horen, maar later via een ander, dan is het vertrouwen beschaamd en misschien wel voorgoed.

Stel je voor hoe het moet zijn als een kind op het schoolplein, of op straat (want al zou je je best doen dat niemand het weet, er zijn altijd mensen die het weten) tegen het kind zegt “jouw mama heeft het zelf gedaan hè?”. Hierop kan het kind vol overtuiging, stampvoetend en al, zeggen dat dat niet zo is, dat het komt omdat mama de verkeerde pillen heeft gekregen van de dokter, of omdat mama’s hart gewoon gestopt is. Het kind gaat naar huis en vertelt huilend aan papa wat hem verteld is. Waarop papa denkt “dit is het moment” en vertelt dat het kind gelijk had. Ik denk dat wij ons allemaal voor kunnen stellen wat dit betekent voor een kind.

Het komt vaak voor dat een ouder mij belt met het verschrikkelijk bericht dat de partner zich heeft gesuïcideerd en dat aan de kinderen een andere reden is verteld. De vraag is dan vaak: hoe nu verder! Hoe eerder je aan het kind de waarheid vertelt hoe beter, je kunt dan nog goed aanhaken bij dat je het niet eerder hebt verteld omdat je het ‘ook even niet wist’. Het allerbelangrijkste is dat het kind het van jou hoort!

Hoe leg ik zelfdoding uit aan mijn kind

Zoals we dat ook bij andere doodsoorzaken aanraden: leg het zo concreet mogelijk uit. Alle woorden die je gebruikt om er doekjes om te winden maakt het ingewikkeld en zwaar. Je zou als ouder bij voorbeeld het volgende aan je kind kunnen vertellen: “ik moet je iets heel verdrietigs vertellen. Mama is dood”. Dan kun je even wachten, want alleen die boodschap moet al indalen. Waarschijnlijk zal je kind vragen “hoe kan dat?” en dan zou je kunnen antwoorden “mama was heel ziek in haar hoofd en zij wilde niet meer leven, ze heeft toen heeeeel veel pillen genomen en daardoor ging ze dood”, of ““mama was heel ziek in haar hoofd en zij wilde niet meer leven en toen is mama voor de trein gesprongen”, of “toen heeft mama zichzelf opgehangen”, of “toen heeft mama haar polsen doorgesneden daardoor ging ze heel erg bloeden en bloedde ze dood”.

Je kunt daarbij zeggen “Weet je, voor ons is het moeilijk te begrijpen dat mama niet meer wilde leven, wij vinden heel veel dingen leuk en zijn vaak blij. Wat ik heel zeker weet is dat het niets met jou te maken heeft, mama hield heel erg veel van jou”.

Dit laatste is een boodschap die vaak herhaald moet worden. Hoe ouder het kind is en wordt, hoe beter je kunt uitleggen dat zelfs het houden van je kinderen soms niet genoeg is om voor te blijven leven, omdat iemand niet meer goed kan denken en alleen nog maar ‘zwart’ ziet.

Vreselijk om te vertellen, dat begrijp ik echt heel goed. Ik snap heel goed dat ik ‘makkelijk praten’ heb, ik hoef het niet deze boodschap niet te brengen.

Door het op deze manier te vertellen is het duidelijk en open en laat je het kind merken dat het kan komen met zijn vragen. Je hoeft niet alle details te vertellen, kijk wat passend is bij het kind.

Er zullen veel mensen over de vloer komen en er zal veel onrust zijn. Kijk of je als ouder na een paar uur de tijd hebt om even rustig met je kind te gaan zitten en te vragen of hij je na kan vertellen wat je hebt verteld. Zo check je of hij de juiste informatie heeft onthouden en kun je eventueel nog bijsturen.

Ik ben zo bang dat mijn kind het zelf gaat proberen

Een angst die ik van veel ouders hoor en die vaak een reden is waarom ze liever niet de waarheid vertellen. Je kunt heel goed aan je kind uitleggen dat hij dit echt nooit, nooit zelf moet proberen, omdat je dan echt meteen dood bent.

Ik heb in mijn 20 jaar ervaring al heel veel gezinnen begeleid en ik heb in al die jaren slechts van 1 moeder teruggehoord dat ze haar zoontje een keer ‘betrapt’ had dat hij ook een touw om zijn nek deed, gewoon ‘om te voelen’. En dat is ook heel begrijpelijk dat kinderen dat proberen. Wij willen zelf waarschijnlijk ook weten hoe het voelt. Dat kinderen dingen uitproberen kunnen we niet voorkomen, ook niet door de waarheid bij ze weg te houden. We kunnen wel heel goed de gevolgen met ze bespreken.

Heb je vragen aan mij?

Ik kan me goed voorstellen dat dit blog vragen bij je oproept. Voel je vrij om contact te zoeken via www.hetnieuwerouwen.nl. 

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.