Eerst zelf je zuurstofmasker op doen
Ik zoek hulp voor mijn dochter. Mijn man is gister overleden en mijn kind mag hier niet onder lijden. Ze moet leren hierover te praten, anders wordt ze net als ik, dat ze niet leert met moeilijke situaties omgaan.
Een waargebeurd telefoontje van Annelies, een paar jaar geleden. Haar man lag opgebaard in de kamer. Ze had maar één prioriteit: het moet goed gaan met mijn kind.
Dit is niet vreemd. Ik hoor het heel vaak. Er heeft werkelijk nog nooit een ouder bij mij in de praktijk gezeten die zei: “eerst ik hulp dan mijn kind”. Het is de natuurlijke orde. Je zorgt voor je kinderen. Wat er ook gebeurt.
Rouwen kinderen meteen?
Als vader of moeder zit je ‘bovenop’ je kind. Je houdt je kind supergoed in de gaten. Wat laat hij zien (of niet). Wat betekent dit? Je maakt je extra zorgen.
Kinderen gaan vaak pas rouwen als het thuis weer ‘veilig’ is. Wanneer bijvoorbeeld een ouder overlijdt, dan brengt dit dermate veel onveiligheid met zich mee dat het kind wacht tot hij het gevoel heeft dat het thuis weer veilig is en dat mama of papa hem kan opvangen in zijn verdriet alvorens hij kan rouwen. Dit is een onbewust proces. Misschien merk je een reactie in de eerste 2 a 3 weken, maar daarna merk je niet veel meer bij je kind.
Het komt regelmatig voor dat als de ouder na anderhalf jaar weer een klein beetje opkrabbelt, het kind begint te rouwen en dan snapt niemand wat er aan de hand is. Voor een ouder is dit ook vaak een fikse klus.
Indien een verlies zich buiten het eigen huis plaatsvindt ligt dat anders. Als voorbeeld: stel er gaat een vriendje uit de klas verhuizen dan zal het kind direct een reactie van rouw kunnen laten zien.
Wat is rouwen eigenlijk?
Rouwen is een reactie die ontstaat op een ingrijpend verlies. Je zou ook kunnen zeggen rouwen is het ervaren van die gevoelens die ontstaan omdat je iets verloren bent. Hoe erg die gevoelens zijn, is helemaal afhankelijk van wie of wat er verloren is gegaan en hoe je daar zelf mee omgaat, ik schreef daar al eerder een blog over. Daarnaast is van belang hoe de band daarmee of met die persoon was en de wijze waarop het verlies heeft plaatsgevonden én hoe de directe omgeving omgaat met die rouw.
Hoe rouwen kinderen?
Kinderen kunnen niet lang verdrietig zijn. Zij hebben de natuurlijke neiging om al gauw op zoek te gaan naar iets waar ze weer blij van worden. We horen dan ook vaak dat men zegt: “kinderen rouwen in stukjes” en misschien is dat wel een mooie omschrijving. Het bekende voorbeeld is dat als een kind de melding krijgt dat papa dood is gegaan, hij even heel verdrietig wordt, maar dan al gauw zegt “okay, ik ga buitenspelen”. Niemand begrijpt dan hoe dat kan. Of dat kinderen op de begrafenis verstoppertje gaan spelen. Vaak hoor ik van kinderen dat de begrafenis als een feestje voelt, met name tijdens het moment van condoleren erna.. Zo kan het ook voorkomen dat je kind heel verdrietig is en jij als ouder er ‘eens goed voor gaat zitten’, maar na vijf minuten droogt je kind zijn tranen, springt op en zegt “ik ga playstationen”.
Hoe ouder je kind, des te langer ze in contact kunnen blijven met dat verdrietige gevoel.
Moeten kinderen praten over het verlies
Niet iedereen is een prater. Door maar te blijven zeggen “je moet wel praten over je verlies anders gaat het niet goed” kun je kinderen het idee geven dat ze het niet goed doen. Zoek naar manieren die passen bij het kind. Het ene kind verwerkt de rouw door een explosieve sport te doen, de ander maakt tekeningen, de volgende praat en een veel kleiner kind speelt. Praten is niet zaligmakend.
Zet eerst zelf je zuurstofmasker op
Het voelt niet goed om eerst voor jezelf te gaan zorgen. Ik denk dat als we alle rouwende ouders (ongeveer) drie jaar na een overlijden zouden vragen wat maakte dat het beter ging met hun kind(eren) ze waarschijnlijk zullen zeggen “omdat het met mij beter ging”. Het is bijna niet te doen, maar kijk of jij een manier kunt vinden om zelf hulp te zoeken, te leren omgaan met dit verschrikkelijke verlies. Vraag hulp bij het opvangen van je kind. Idealiter zouden we én de rouwende ouder én het kind willen begeleiden, waarbij het soms zelfs de vraag is of het kind die begeleiding wel nodig heeft.
Rouwbegeleiding voor Annelies
Terug naar Annelies. Tijdens haar telefoontje dacht ik “Ik ga Annelies zelf helpen, dan bekijken we gaandeweg of haar dochtertje Chantal wel werkelijk hulp nodig heeft”. Ik heb met Annelies een eerste afspraak gemaakt, twee weken na de uitvaart. Alleen al het feit dat die afspraak stond, gaf haar rust. De eerste afspraak heeft geresulteerd in een begeleiding van twee jaar. In die twee jaar heb ik Chantal slechts drie keer gezien. Ik kon Annelies telkens geruststellen dat Chantal ‘rouwadequaat’ gedrag vertoonde en m.i. geen hulp nodig had.
Het was mooi, ik kwam Annelies een paar maanden geleden in het winkelcentrum tegen met Chantal. Een oppervlakkig praatje. Het ging goed met haar. Ik vroeg ook hoe het met Chantal ging, waarop ze zei “als het met mij goed gaat, gaat het ook met Chantal goed“.
Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl (met chatfunctie).
De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.