Alle gevoelens in rouw zijn goed

We zijn drie jaar verder, maar ik ben nog steeds zo boos! Zo boos dat hij me zo heeft achtergelaten. Hoe kon hij dat toch doen? Nu sta ik er alleen voor met onze tweeling. Hij wist hoe druk ze waren. Om dan uit het leven te stappen. Ik vind het ook moeilijk om nog leuke verhalen tegen de kinderen te vertellen over hem.

Jacqueline deelt haar diepste gevoelens met me. Gevoelens die ze niet altijd bij anderen kwijt kan, omdat die vinden dat het niet helpt om boos te zijn, dat ze zich moet richten op de toekomst.

Recht op je eigen gevoel

Wat je ook voelt in rouw, het is goed. Het mag. Het is jouw gevoel. Niemand, echt niemand kan jou vertellen wat je wel of niet mag voelen. Dat is zo ‘fijn’ van gevoel, zou je kunnen zeggen. Het is helemaal van jou. Natuurlijk kunnen mensen er een mening over hebben, maar jij bent degene die dit gevoel heeft. Of dat nou fantastische gevoelens zijn over iemand die dood is, waarvan de omgeving zegt: “nou zo fantastisch was hij niet hoor”, of boze gevoelens, waarvan de omgeving weer kan zeggen “maar denk eens aan hem, hoe moeilijk hij het had”. 

Overigens, dat je recht hebt op je eigen gevoel, geldt niet alleen in rouw. 

Alles komt voorbij

Dat we verdrietig zijn na een overlijden, dat snappen we en accepteren we. Maar sommige andere gevoelens worden niet altijd geaccepteerd (ook door onszelf niet).

Als iemand overlijdt zien we over het algemeen dat degene die dood is, op een voetstuk komt te staan. Dat is prima. Dat hebben we nodig. Er is zo veel pijn en zo veel gemis, dat het moeilijk is om met nare gevoelens naar die persoon te kijken.

Opluchting is ook een gevoel wat vaak voorkomt als iemand lang ziek is geweest. In eerste instantie ben je opgelucht dat hij of zij dood is, want er was zo veel lijden! Sterker nog, het komt ook vaak voor dat je verlangt naar het einde van die persoon, omdat het zwaar is. Voor degene die ziek is, maar ook voor jou als liefhebbende ander. 

Boosheid kan ook voorbij komen, boosheid omdat hij tóch dronken achter het stuur was gaan zitten, wat hem zijn leven kostte, of boosheid omdat hij een einde aan zijn leven heeft gemaakt, of boosheid omdat hij zo eigenwijs was geweest om niet met de pijn op de borst naar de arts te gaan. Noem maar op. 

Alles kan voorbij komen. 

Wat kun je doen met je gevoelens

Wat je ook voelt, laat het er zijn! Ik snap heel goed dat het zwaar is om die moeilijke gevoelens er te laten zijn. Wat we weten, is dat hoe meer jij je er tegen verzet, hoe zwaarder dat gevoel kan worden. Mindfulness draait daar helemaal om: alles accepteren wat er is. Adem er naar toe, verwelkom het (hoe ‘niet’ welkom het gevoel ook is). Snap dat het bij de rouw hoort, bij de intense pijn van het verlies.

Laat de omgeving maar

De omgeving wil jou helpen. Die ziet dat jij het moeilijk hebt en wil haar best doen om jou op andere gevoelens te krijgen. Dat zou misschien een goed idee zijn, maar niet door jou te vertellen wat je moet voelen: “zo moet je er niet naar kijken joh, je moet maar zo denken: hij was nooit meer gelukkig geworden”. Het zou fijn zijn als jouw omgeving je vragen stelt: hoe het voor jou is om je zo te voelen. Wat je kan helpen om hiermee om te gaan. 

Delen is genoeg

Ik denk dat jij als rouwende allang hebt gemerkt dat je gevoelens delen helpt! Mits de ander maar luistert en niet in de oplossingen schiet. Het is altijd weer verbazend hoe fijn het kan zijn om je hart te luchten, om iemand te hebben die geïnteresseerd is en met aandacht bij jouw verhaal blijft. Die jou bevestigt in wat jij voelt, waardoor je je gehoord en serieus genomen voelt.

Terug naar Jacqueline

We bespraken hoe zwaar zij het leven nu ervaart, hoe ze daarin steun nodig heeft van haar man. Door het gesprek kwamen we erop dat ze uiteindelijk zei: “ik ben ook niet echt boos op hem, maar ik ben boos op de situatie, op het feit dat ik de tweeling gewoon niet aankan. Ik mis ook de steun van mijn omgeving hierin, ze laten me allemaal maar aanmodderen”. 

Jacqueline was dus boos. Punt. Een oplossing hadden we niet, maar ze vertelde me wel de keer daarna hoe fijn het was om eens flink los te gaan in de sessie en hoe het haar had opgelucht.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.